Zašto se javlja bol u stomaku nakon jela i na koja sve stanja može da ukazuje?
Bol u stomaku nakon jela je bar jednom u životu uznemirio svaku odraslu osobu. To može signalizirati probleme sa gastrointestinalnim traktom i drugim organima, ili mogu biti posledica stresa ili banalnog prejedanja.
Bol u stomaku se obično naziva nelagodnost u epigastričnom regionu, „trouglu“ između donjih rebara i solarnog pleksusa. Ponekad je bol lokalizovan ne samo u ovoj oblasti, već utiče i na područje levog i desnog hipohondrija.
Sadržaj članka
Zašto se javlja bol u stomaku nakon jela?
Bol u stomaku nakon jela može biti povezan sa funkcionalnim poremećajima i organskim poremećajima. Funkcionalni bol se javlja prilikom prejedanja, stresa i konzumiranja hrane koja iritira gastrointestinalni trakt.
Funkcionalni poremećaji mogu proći sami ako se eliminiše provokativni faktor. Bol usled organskih poremećaja zahteva dijagnozu i blagovremenu terapiju kako bi se sprečio razvoj komplikacija i progresija bolesti.
Koja stanja najčešće uzrokuju bol u stomaku?
U zavisnosti od uzroka, oblika i stadijuma bolesti, bol u stomaku posle jela se javlja odmah ili posle nekog vremena, varira po intenzitetu i muči osobu redovno ili periodično. Najčešće se bol u stomaku nakon jela primećuje kod bolesti i stanja kao što su:
Gastritis
Upalu želudačne sluzokože izazivaju greške u ishrani, bakterija Helicobacter pilori, autoimune bolesti i virusne infekcije. U ranim stadijumima, bolest je često asimptomatska. Bolne senzacije nastaju kada su osetljivost i pokretljivost želuca poremećeni usled zapaljenog procesa.
Bol od gastritisa se obično javlja nekoliko minuta nakon jela i lokalizovan je u epigastričnom regionu. Pored bolova, osobu sa gastritisom muči osećaj pritiska i težine u stomaku nakon unosa bilo koje količine hrane.
Gastroezofagealni refluks
Gastroezofagealna refluksna bolest (GERB) nastaje kada ezofagusni sfinkter, prsten mišića koji se nalazi između jednjaka i želuca, prestane da radi ispravno. U ovom slučaju, kiseli sadržaj želuca se delimično vraća u jednjak. Ovo stanje prati osećaj pečenja u predelu stomaka, bol iza grudne kosti i u epigastričnom predelu, osećaj težine u želucu, kiselost i gorčina u ustima.
Peptički ulkus
Hronična upala sluzokože želuca i dvanaestopalačnog creva sa stvaranjem čireva je opasna rekurentna bolest. Kod peptičkog čira, bol u stomaku se primećuje u različito vreme: noću, odmah nakon jela ili 2-3 sata kasnije. Takozvani „bolovi gladi“ se javljaju na prazan stomak i nestaju nakon jela. Bol je često intenzivan i može zračiti na levu stranu grudnog koša i lopatice. Često je bol praćen podrigivanjem i mučninom.
Netolerancija na gluten, ili celijakija
Kod ovog autoimunog poremećaja, ljudsko telo ne vari gluten, biljni protein koji se nalazi u zrnu pšenice, raži i ječma. Kada gluten uđe u organizam, javlja se bol u stomaku i probavne smetnje. Ljudi sa celijakijom se često žale na umor, anemiju i gubitak težine.
Holelitijaza
Formiranje kamena u žuči može izazvati napade bilijarne kolike. Tokom napada, bol se javlja u epigastričnom predelu i desnom hipohondrijumu, ponekad zrače ispod desne lopatice i između lopatica. Napadi često počinju noću i traju od nekoliko minuta do nekoliko sati4. Dugotrajni napadi (više od 6 sati) ukazuju na razvoj komplikacija: akutni holecistitis ili pankreatitis.
Pankreatitis
Jak, uporan bol u gornjem delu stomaka može biti znak pankreatitisa, upale pankreasa. Kod pankreatitisa, bol često postaje okružujući, odnosno zahvata i područje leđa. Bolne senzacije su obično praćene nadimanjem, mučninom i povraćanjem.
Dijagnostika
Svaki tretman počinje dijagnozom. Doktor sluša pritužbe, pregleda pacijenta, palpira trbušnu šupljinu i sastavlja plan pregleda. Ponekad se preliminarna dijagnoza može postaviti nakon proučavanja simptoma. Na primer, kod ulcerativnih lezija kardijalnog i subkardijalnog dela želuca, pacijenti se žale na bol odmah nakon jela, a kod čira na telu želuca – 30-60 minuta nakon jela.
Najčešće se pacijentima propisuju sledeće vrste analiza:
- Opšti i biohemijski test krvi.
- Analiza urina.
- Analiza stolice.
- Ultrazvuk abdominalne šupljine.
- FGDS ili fibrogastroduodenoskopija je endoskopski pregled sluzokože želuca, jednjaka i duodenuma.
Lekar takođe može naručiti rendgenski snimak abdomena, CT skeniranje i MRI. Ako se sumnja na malignu neoplazmu, vrši se biopsija – analiza male površine patološkog tkiva.
Bol u stomaku nakon jela je znak mnogih bolesti. Međutim, mnogi ignorišu neprijatne simptome ili se ograničavaju na uzimanje lekova bez konsultacije sa lekarom. Od izuzetne je važnosti da se ti bolovi ne ignorišu nego da se obratite lekaru za pomoć.